Vào tháng 5 năm 2022, quốc gia Nam Á Sri Lanka lần đầu tiên vỡ nợ. Chính phủ của đất nước đã được gia hạn 30 ngày để trả 78 triệu đô la tiền lãi chưa trả, nhưng cuối cùng vẫn không thanh toán được.
Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai kinh tế của Sri Lanka mà còn đặt ra một câu hỏi quan trọng: liệu những quốc gia nào khác đang có nguy cơ vỡ nợ?
Để tìm hiểu, hãy nghiên cứu xếp hạng của Visual Capitalist từ dữ liệu của Bloomberg qua infographic được việt hóa bởi MBA Andrews dưới đây để xem các quốc gia nào có rủi ro vỡ nợ cao nhất.
Xếp hạng Khả Năng Dễ Bị Tổn Thương Do Nợ Của Nhà Nước
Xếp hạng về mức độ dễ bị tổn thương do nợ nhà nước của Bloomberg là một thước đo tổng hợp về rủi ro vỡ nợ của một quốc gia. Nó dựa trên bốn chỉ số cơ bản:
- Lợi suất trái phiếu chính phủ (lợi suất bình quân gia quyền của trái phiếu đô la của quốc gia)
- Chênh lệch hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS) trong 5 năm
- Chi phí lãi vay tính theo phần trăm GDP
- Nợ chính phủ tính theo phần trăm GDP
Tại sao lợi suất trái phiếu của Ukraine lại cao như vậy?
Ukraine có nguy cơ vỡ nợ cao do xung đột với Nga đang diễn ra. Nếu Nga nắm quyền kiểm soát đất nước, các nghĩa vụ trả nợ hiện tại của Ukraine có thể sẽ không bao giờ được hoàn thành.
Kịch bản đó đã thúc đẩy việc bán tháo trái phiếu chính phủ Ukraine, đẩy giá trị của chúng xuống gần 30 xu so với đồng đô la. Điều này có nghĩa là một trái phiếu có mệnh giá $100 có thể được mua với giá $30.
Tuy nhiên, vì nguyên lý hoạt động của lợi suất ngược với giá nên lợi suất trung bình của các trái phiếu này đã tăng lên mức rất cao 60,4%. Để so sánh, lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Hoa Kỳ hiện nay chỉ ở mức 2,9%.
Chênh lệch hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS Spread)
Hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS) là một loại hợp đồng tài chính cung cấp bảo hiểm cho người cho vay trong trường hợp vỡ nợ. Người bán CDS đại diện cho một bên thứ ba giữa người cho vay (nhà đầu tư) và người đi vay (trong trường hợp này là các chính phủ).
Để đổi lấy việc nhận được bảo hiểm, người mua CDS trả một khoản phí được gọi là chênh lệch (spread), được biểu thị bằng điểm cơ bản (bps). Nếu CDS có mức chênh lệch là 300 bps (3%) thì các nhà đầu tư phải trả $3 mỗi năm để đảm bảo $100 nợ.
Áp dụng điều này cho mức chênh lệch CDS trong 5 năm của Ukraine là 10.856 bps (108,56%), nhà đầu tư sẽ cần phải trả $108,56 mỗi năm để đảm bảo $100 nợ. Điều này cho thấy thị trường có rất ít niềm tin vào khả năng tránh vỡ nợ của Ukraine.
Tại sao El Salvador lại được xếp hạng cao hơn?
Lý do El Salvador vẫn xếp hạng cao hơn Ukraine vì chi phí lãi vay và tổng nợ chính phủ lớn hơn.
Theo dữ liệu trên, El Salvador phải dành khoảng 4,9% GDP để trả lãi hàng năm. Tương đối cao nếu so sánh với chi phí lãi vay của Hoa Kỳ vào năm 2020 là 1,6% GDP.
Khi tính tổng, các khoản nợ chưa thanh toán của El Salvador bằng 82,6% GDP. Số liệu này khá cao theo tiêu chuẩn trong qu
á khứ nhưng ngày nay chỉ số này được coi là bình thường, có thể chấp nhận được.
Tháng 1 năm 2023 sắp tới sẽ là thời điểm đáng mong chờ vì đây là ngày đáo hạn của trái phiếu El Salvador trị giá $800,000,000. Nhiều nghiên cứu dự báo khả năng nếu El Salvador vỡ nợ, quốc gia sẽ đối mặt với những tác động tiêu cực khá đáng kể, nhưng vấn đề này sẽ chỉ mang tính tạm thời.
Một chủ đề hấp dẫn khác cho El Salvador: Bitcoin
Vào tháng 9 năm 2021, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận bitcoin như một đồng tiền phát định. Điều này có nghĩa là Bitcoin được pháp luật công nhận như một phương tiện để giải quyết các khoản nợ và các nghĩa vụ khác.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã chỉ trích quyết định này vào đầu năm 2022, thúc giục nước này thu hồi quyết định trên. Đến nay, cảnh báo này đã chứng minh được sự khôn ngoan của nó vì giá trị Bitcoin đã giảm 56% tính đến thời điểm hiện tại.
Mặc dù điều này không liên quan trực tiếp đến rủi ro vỡ nợ của El Salvador, nhưng nó mở ra những con đường tiềm năng để cứu trợ. Ví dụ: những người chơi lớn trong thị trường tiền điện tử có thể sẵn sàng hỗ trợ chính phủ để duy trì khái niệm “chấp nhận bitcoin giữa các quốc gia”.
Theo Visualcapitalist
